De Spookschrijver van Henk van Gelder, uitgegeven in 1992. Een biografie over Jacques van Tol, een tekstschrijver die vanaf de jaren 30 tot na de oorlog lied-en revueteksten schreef voor zo’n beetje alle BN-ners van die tijd: Louis Davids, Snip & Snap, Lou Bandy, Fien de la Mar; later gebruikten ook mensen als Wim Sonneveld, Ria Valk, Johnny & Rijk en Andre van Duin zijn teksten, doorgaans zonder de naam van de oorspronkelijke schrijver te noemen.
In de tweede wereldoorlog kwam hij bij de NSB terecht en verzorgde hij een antisemitische cabaret voor de radio. Dit tot verbazing van zijn directe omgeving, die hem vooral kende als een vriendelijk en eerlijk man. Alhoewel hij ook onderdak bood aan onderduikers, mensen van eten voorzag, al tijdens de oorlog afstand nam van de NSB, en zelfs verzetsblaadjes ging schrijven, werd hij later toch vooral als een landverrader beschouwd. Dit leidde tot zijn arrestatie en opname in een collaborateurskamp.
Maar ook na de oorlog hadden artiesten teksten nodig. Zo ontstond de situatie dat van Tol in het openbaar met de nek werd aangekeken, terwijl mensen in het geheim wel liedjes van hem kochten (zelfs toen hij gevangen zat!), om die vervolgens onder eigen naam tot een hit te maken.
Voor iemand in deze tijd (en iemand die de oorlog niet heeft meegemaakt) is het wonderlijk om te zien hoe hoog de gemoederen opliepen over een man die misschien dan wel ‘fout’ was geweest, maar vergeleken met oorlogsmisdadigers zoals we die nu kennen, wel heel hard is veroordeeld door de maatschappij.
In dat opzicht geeft van Gelder Jacques van Tol een eerherstel dat hij wat mij betreft zeker heeft verdiend.